Trong Lạc quan tàn nhẫn (cruel optimism), lạc quan không phải là một thái độ tích cực như thông thường mà là một dạng tự lừa dối. Người ta hy vọng vào một điều gì đó mà sâu thẳm bên trong họ biết rằng nó không thể đạt được hoặc nó sẽ không mang lại kết quả như họ mong đợi. Ví dụ, một người có thể hy vọng vào sự thành công của một mối quan hệ yêu đương, dù biết rằng mối quan hệ đó không lành mạnh hoặc không thực sự làm họ hạnh phúc.
Chủ nghĩa lạc quan tàn nhẫn phản ánh một sự mâu thuẫn giữa mong muốn và hiện thực, giữa hy vọng và kết quả thực tế, tạo ra một tình trạng căng thẳng và thất vọng liên tục. Khái niệm này thường được sử dụng trong phân tích xã hội học, tâm lý học, và nghiên cứu văn hóa để giải thích cách mà các hệ thống giá trị và quan hệ xã hội ảnh hưởng đến cá nhân và cộng đồng.
Chủ nghĩa lạc quan tàn nhẫn, hay "cruel optimism", là một khái niệm được đề xuất bởi nhà lý thuyết văn hóa Lauren Berlant. Nó mô tả một tình trạng mà trong đó một người hoặc một cộng đồng duy trì hy vọng về một tương lai tốt đẹp hơn thông qua một mối quan hệ, mục tiêu, hoặc hệ thống giá trị nào đó, ngay cả khi mối quan hệ hoặc hệ thống đó thực sự đang gây hại cho họ hoặc ngăn cản họ đạt được hạnh phúc thực sự.
Một ví dụ điển hình của chủ nghĩa lạc quan tàn nhẫn có thể được thấy trong bối cảnh nghề nghiệp. Hãy tưởng tượng một người làm việc trong một công ty với niềm tin rằng nếu họ làm việc chăm chỉ, họ sẽ được thăng chức và có được sự công nhận xứng đáng. Tuy nhiên, môi trường làm việc của họ thực sự độc hại, và không có cơ hội thực sự cho sự thăng tiến. Họ tiếp tục đầu tư thời gian, năng lượng, và cảm xúc vào công việc của mình với hy vọng về một tương lai tốt đẹp hơn, dù sâu thẳm bên trong họ biết rằng điều đó có thể không bao giờ xảy ra.
Trong tình huống này, lạc quan của họ trở thành “tàn nhẫn” vì nó giữ họ lại trong một tình trạng không mang lại hạnh phúc hay sự thỏa mãn nghề nghiệp. Họ bị mắc kẹt trong một vòng lặp của hy vọng và thất vọng, không thể rời bỏ công việc vì niềm tin rằng mọi thứ cuối cùng sẽ tốt đẹp lên, dù rõ ràng là điều đó không xảy ra. Điều này thể hiện sự mâu thuẫn giữa mong muốn và hiện thực, giữa hy vọng và kết quả thực tế, tạo nên cảm giác bất lực và thất vọng.
Và sự trỗi dậy của chủ nghĩa lạc quan tàn nhẫn cũng chính là một trong những nguyên nhân khiến ta đánh mất sự tập trung của mình trong thời đại bão công nghệ này.
#SaigonBooks #StolenFocus #JohannHari