Có hai kiểu tư duy sẽ đi theo bạn suốt cuộc đời mà bạn có thể chọn cho mình: Tư duy chữ I và tư duy chữ T.
Tư duy chữ I là một đường thẳng và không có biên độ mở rộng.
Tư duy chữ T thì mở rộng cả dọc và chiều ngang.
Tư duy chữ I là tư duy chuyên môn hoá, tập trung vào một lĩnh vực cụ thể, một ngành nghề nhất định trong hàng chục năm – một lối đi an toàn mà đa số đang chọn.
Tư duy chữ T cũng được xây dựng nền tảng là một lĩnh vực, công việc nhất định nhưng ĐÒI HỎI bạn liên tục mở rộng kiến thức, nhận biết về những lĩnh vực ngành nghề khác. Bạn là một lập trình viên nhưng có thể đọc về triết học hay tôn giáo. Bạn là một nhân viên kế toán nhưng cũng có thể tìm hiểu về Gen và ung thư…
Tư duy chữ I là nghe theo định hướng của gia đình, trường học và xã hội, phải có đủ các thứ bằng cấp, phải đi học ở những trường tốt nhất, làm việc ở trong các lĩnh vực có thu nhập cao nhất… Tư duy chữ I đặt bạn vào trong những hoàn cảnh cụ thể, không biến động và an toàn trong một giả định cuộc sống của bạn luôn êm xuôi tốt đẹp. Còn thực tế, điều này có thể sẽ không bao giờ diễn ra.
Tư duy chữ T thì đặt bạn vào trạng thái tò mò, cảm thấy thú vị với mọi biến động xung quanh. Bạn cũng bỏ qua mọi định kiến, tư duy lối mòn thông thường để liên tục nâng cấp bản thân mình. Tư duy chữ T làm bạn vẫn chọn cho mình một công việc, một đam mê để thực hành suốt đời, nhưng không giới hạn bản thân được phép tìm hiểu, khám phá những lĩnh vực khác. QUYỀN NĂNG của tư duy chữ T sẽ giúp bạn kiến nối tất cả những kiến thức, nhận biết từ các lĩnh vực ấy để tạo ra ý tưởng mới, sáng tạo mới cho công việc của mình.
Tư duy chữ I đưa bạn vào một thế giới ngây thơ tin rằng mọi thứ sẽ ổn định và bình yên mà không cần bất cứ sự thay đổi nào xuất phát từ bản thân bạn.
Tư duy chữ T lại đưa bạn đi khỏi giới hạn của bản thân, liên tục tái tạo lại nhận thức của bạn về thế giới xung quanh. Bạn biết rằng ngay bây giờ mọi thứ sẽ thay đổi, sẽ đổ vỡ nhưng đồng thời đó là cơ hội để sáng tạo lại tất cả.
Trong ngành công nghiệp ô tô Mỹ từ Ford, GM, Cadillac… đều là kiểu tư duy theo hình chữ I, còn Tesla lại chính là chữ T. Tesla không phải là công ty tạo nên chiếc ô tô điện đầu tiên, nhưng là công ty đầu tiên tổng hợp mọi kiến thức để tạo ra chiếc ô tô điện đại chúng thành công nhất. Trên hết, Tesla là công ty với cốt lõi là công nghệ tổng hợp chứ không phải xuất phát từ một tập đoàn ô tô đúng nghĩa.
Apple ban đầu xuất phát là một công ty máy tính như IBM và HP, nhưng bây giờ sản phẩm chủ chốt sau này của Apple là iPod và iPhone. Vì tư duy theo chữ T nên Apple không bị bó buộc vào giới hạn sản xuất máy tính nên đã leo lên nấc thang cao nhất của cả ngành công nghiệp phần cứng và phần mềm.
Bill Gates trước đây là một người tư duy theo chữ I. Gates tập trung toàn bộ năng lực của mình vào lập trình từ khi mới lên 10 cho tới khi Microsoft trở thành công ty tỷ đô. Còn hiện tại, Bill Gates đã thay đổi tư tuy từ chữ I sang T khi ông dồn sức lực lẫn tài lực cho các lĩnh vực môi trường, giáo dục, năng lượng… sau khi từ chức khỏi Microsoft.
Steve Jobs thì cả một tuổi trẻ trải nghiệm từ tâm linh, chất thức thần, thiền định, thư pháp, ăn chay, sống hoà hợp với thiên nhiên… kiểu tư duy chữ T điển hình và trải qua một loạt biến cố về mặt tinh thần trước khi quay trở lại để đặt nền móng cho Apple được như bây giờ.
Nếu bây giờ bạn là đang tư duy hình chữ I, không sao cả! Bạn có thể chuyển sang kiểu chữ T ngay bây giờ, trước khi mọi thứ xung quanh bạn thay đổi trước khả năng tư duy của bạn.
Tác giả: Đức Nhân
Biên tập: Triết học đường phố