Sưu tầm
Hoa nhất chi mai hay còn có một số tên gọi khác là hồng mai, bạch mai, hàn mai… hoa có tên khoa học là Prunus mume Sieb & Zucc, thuộc họ Rosaceae (hoa hồng).
Khi đông về, thời tiết trở nên lạnh giá đó là lúc những bông nhất chi mai màu trắng muốt như những bông tuyết bắt đầu chớm nở. Nó làm cho mùa đông thêm phần sức sống. Đây là một loại hoa quý sống ở những vùng núi hẻo lánh.
Cây cho hoa có khả năng chuyển sắc, khi còn là nụ chúng có màu hồng pha sắc trắng trong trẻo, đến khi nở thì màu trắng chiếm ưu thế nhưng vẫn điểm xuyết một ít màu hồng nơi cánh và một ít màu vàng nơi nhị hoa.
Cây nhất chi mai không có quả vậy nên việc nhân giống nó phổ biến là nhờ chiết cây.
Cây có sức sống mãnh liệt, ta chỉ cần trồng cây bằng phương pháp chiết cây, chỉ cần cây có thể đâm rễ, đâm chồi thì không có vấn đề gì cần phải lo lắng nữa, cây phát triển mạnh mẽ, trời càng lạnh giá thì cây lại càng dễ phát triển.
Hoa nở vào mùa xuân, giáp tết nhưng đây chỉ là vụ hoa thứ nhất, phụ mà thôi. Còn chính vụ của hoa là vào tháng 2, khi những sắc hoa mai, hoa đào đã tàn, nhất chi mai lại đâm chồi nảy nụ ra những bông hoa trắng muốt.
Nhất chi mai là loài hoa được cha ông ta liệt kê vào bộ tứ quý “tùng, cúc, trúc, mai”. Thân dáng mảnh dẻ nhưng cứng cáp, sau nắng gắt, gió đông vẫn nở hoa trắng tinh khiết, hương thơm lại nhẹ nhàng, kín đáo, nên được ví như khí phách của người quân tử.
Nhất chi mai được coi là biểu tượng cho sức sống của mùa xuân, là điểm khởi đầu may mắn và thuận lợi.
Hà Nội xưa, những bậc trí giả hay những người sành chơi mà thiếu Chi Mai đón xuân là điều thật khó chấp nhận. Hơn hết, chúng luôn là nguồn thi hứng dồi dào, là hình tượng đẹp trong văn chương và có sức sống trường tồn đến tận ngày nay.
Nhất chi mai còn là biểu tượng của người quân tử.
Cũng có thể do thân hình thường xù xì nhưng cho hoa xinh đẹp và thơm ngát mà ý nghĩa hoa nhất chi mai thường đại diện cho người quân tử trung tín, tiết tháo, ngoan cường, chọc trời khuấy nước.
Hoa nhất chi mai được trồng chủ yếu để trang trí, nhất là vào những dịp tết. Cây được trồng trong nhà, sân hè để làm đẹp cảnh quan.
Ngoài ra, hoa còn có công dụng chữa bệnh rất tốt.
Tây y: Thành phần hóa học của hoa chứa nhiều tinh dầu, có tác dụng thúc đẩy bài tiết dịch mật, ức chế một số loại vi khuẩn…
Đông y: Hoa có vị ngọt hơi đắng, tính âm không độc, thường được dùng để chữa các bệnh như sốt cao, ho, chữa viêm da, chữa bỏng nhẹ, chữa nôn mửa, chóng mặt, viêm đường hô hấp.