8 (OR 9) LOẠI TRÍ THÔNG MINH THEO PHÂN LOẠI CỦA TIẾN SỸ GARDNER
Dưới đây là tóm tắt những loại trí thông minh mà Gardner đã phân loại. Trong những năm gần đây người ta tìm ra nhiều loại trí thông minh khác nữa, ví dụ như trí thông minh về thiên nhiên hay trí thông minh về sự hiện hữu (hiện sinh).
Cần biết thêm là tiến sĩ Gardner đã thực hiện phỏng vấn và nghiên cứu về não bộ trên hàng trăm người bao gồm các bệnh nhân đột quỵ, thần đồng, bệnh nhân tự kỷ và những người bị gọi là “kẻ ngốc”.
Dưới đây là các loại hình trí thông minh theo sự phân loại và giải thích của Gardner:
- LINGUISTIC - Trí thông minh về Ngôn ngữ/Ăn nói: Những học sinh sở hữu loại trí thông minh này học nhanh nhất thông qua nói năng, nghe và nhìn từ ngữ. Những em này thiên về phát triển kỹ năng nói và các em rất nhạy cảm với thanh âm, ý nghĩa và âm điệu của từ ngữ.
- LOGICAL-MATHEMATICAL - Trí thông minh logic/Toán học: Những học sinh này khám phá các quy luật, các loại hình và các mối liên hệ qua việc chủ động thao tác mọi thứ một cách có kiểm soát và trật tự. Các em có khả năng suy nghĩ trừu tượng và dựa trên các khái niệm, hơn nữa còn có thể nhận thức rất tốt các quy tắc logic và quy luật con số.
- SPATIAL Trí thông minh về trực quan/không gian: những học sinh này tư duy thông qua hình ảnh. Các em thường dùng thời gian rảnh rỗi để vẽ, thiết kế mọi thứ hoặc đơn giản là để mơ mộng. Những học sinh này có khả năng hình dung một cách chính xác và trừu tượng.
- BODILY KINESTHETIC - Trí thông minh về thể chất: Những học sinh này giao tiếp hiệu quả thông qua cử chỉ và các loại ngôn ngữ cơ thể khác. Cơ hội để các em học hỏi là thông qua chuyển động hoặc điều hành mọi thứ. Các em có thể kiểm soát chuyển động cơ thể và xử lý mọi thứ một cách khéo léo.
- MUSICAL - Trí thông minh về âm nhạc/giai điệu: Những học sinh này nhạy cảm với âm nhạc, cả về nhạc cụ hay môi trường âm nhạc, với các kiểu loại âm điệu, nhịp điệu, âm độ, cao độ.
- INTERPERSONAL - Trí thông minh về giao tiếp ứng xử và tạo lập mối quan hệ: Các học sinh này am hiểu con người. Các em giỏi tổ chức, giao tiếp và hoà giải. Các em có thể tìm ra và có phản ứng phù hợp với các tính cách, động cơ cá nhân và mong muốn của người khác.
- INTRAPERSONAL - Trí thông minh về nội tâm: Những học sinh này có cảm nhận sâu sắc về cảm giác nội tâm, ước mơ, ý tưởng hay mong muốn của chính mình. Các em hợp với các giá trị sống, niềm tin và trình tự tư duy.
- NATURALIST - Trí thông minh về thiên nhiên, môi trường: Những học sinh này có khả năng nhận biết và phân loại cây cối, động vật và các đối tượng thiên nhiên khác.
- EXISTENTIAL : Trí thông minh về sự hiện hữu (hiện sinh): Những học sinh này có khả năng thảo luận các câu hỏi rất sâu sắc về sự tồn tại của con người, ví dụ như ý nghĩa của cuộc sống, tại sao chúng ta lại phải chết hay làm thế nào chúng ta lại có mặt trên đời.
KHẢO SÁT MÌNH THUỘC NHÓM THÔNG MINH NÀO?
Cuốn sách của tôi có tên “Lời khuyên và mẹo hay dành cho cha mẹ và giáo viên” đưa ra khảo sát về các loại trí thông minh mà bất cứ ai cũng có thể thực hiện – cha mẹ, giáo viên và học sinh. Họ có thể làm bài khảo sát một cách nhanh chóng và tính điểm để quyết định xem lĩnh vực nào mà họ có thế mạnh và tài năng. Một cách khác để thực hiện bài khảo sát là làm trên máy tính thông qua các trang web cung cấp những bài kiểm tra tương tự như vậy để tìm hiểu xem loại trí thông minh mạnh nhất mà bạn có là gì. Các học sinh thường rất thích thú khi một giáo viên chia sẻ các câu chuyện cá nhân của mình với học sinh nên thông qua việc làm khảo sát này các giáo viên có thể chia sẻ các điểm mạnh của chính mình với học trò của họ, điều này có thể làm gắn bó thêm quan hệ và giao tiếp giữa giáo viên-học sinh. Những người ủng hộ “Lý thuyết về các loại trí thông minh” tin rằng nếu nắm được thông tin này thì có thể khuyến khích việc học tập và kỹ năng giải quyết vấn đề của học sinh. Các giáo viên có thể tạo ra các hoạt động học tập xoay quanh một vấn đề hay một câu hỏi nào đó và kết nối các chủ đề, phát triển các chiến lược sao cho học sinh có thể thể hiện được nhiều cách hiểu vấn đề và từ đó trân trọng sự độc đáo của riêng cá nhân học sinh ấy.
Các học sinh có thể trau dồi các điểm mạnh cũng như biểu thị và chia sẻ các điểm mạnh đó hay thậm chí còn có thể trở thành một “chuyên gia”. Hãy tưởng tượng xem điều này có thể giúp ích nhiều thế nào cho sự tự tin của mỗi người. Các chuyên gia cho rằng khi bạn “dạy vì sự hiểu biết” thì các học sinh của bạn sẽ tích luỹ được các trải nghiệm giáo dục tích cực và tìm ra các giải pháp giải quyết vấn đề trong cuộc sống. Một số giáo viên cho biết những học sinh đạt kết quả thấp khi làm các bài kiểm tra kiểu truyền thống có thể được chuyển sang học theo hình thức mà ở đó giờ học kết hợp với các hoạt động nghệ thuật, vận động hoặc âm nhạc sao cho việc học được dựa trên nhu cầu, sự quan tâm và tài năng của các em. Các học sinh mỗi em thể hiện sự thích thú với cách tiếp cận về hiểu biết một cách khác nhau. Một ví dụ được trích ra trong câu sau: Với câu hỏi “Hạt cát là gì”, mỗi em học sinh sẽ có một cách tiếp cận vấn đề khác nhau theo góc nhìn khoa học, thơ văn, nghệ thuật, âm nhạc hay địa lý.
Tiến sĩ Gardner cũng cho rằng khi học sinh bắt đầu hiểu được họ thông minh theo cách nào thì họ sẽ bắt đầu quản lý việc học và trân trọng các điểm mạnh của chính mình. Những loại trí thông minh đó có thể được nuôi dưỡng và tăng cường hay thậm chí là bị quên lãng và trở nên yếu đi nhưng ông cho rằng mỗi cá nhân đều có tất cả 9 loại hình trí thông minh trên. Lưu ý thêm rằng Các Loại Trí Thông minh như đề cập ở trên không phải được dùng để gán nhãn mác lên một sinh viên. “ Sẽ rất hữu ích cho các giáo viên nếu họ hiểu sinh viên của mình thông minh như thế nào và thông minh ở mặt nào”. Họ có thể giúp tạo ra các cơ hội và nuôi dưỡng khuyến khích các khả năng và thế mạnh của sinh viên.
Vì tất cả những lý do trên, tôi thấy rất quan trọng để các học sinh và giáo viên có được nhận thức về “Các loại hình trí thông minh”, từ đó có thể tăng thêm lợi thế trong hoạt động giáo dục của họ .
Pat Kozyra là tác giả của cuốn sách “Lời khuyên và mẹo hay dành cho các bậc cha mẹ và giáo viên – để kỷ niệm 50 năm trong nghề dạy học và để chia sẻ những gì tôi đã học được”. Cuốn sách hiện có trên trang Amazon.com, Barnes & Noble.com, các cửa hàng mẹ và bé ở Hồng Kông, Swindon Books, Kelly and Walsh (Pacific Place) và hiệu sách Beachside ở Stanley. Nếu các bậc cha mẹ và giáo viên muốn xin lời khuyên về việc dạy hoặc giáo dục trẻ vui lòng gửi email cho tác giả ở địa chỉ patkozy@hotmail.com
.
TRẮC NGHIỆM NHANH ANH EM THUỘC NHÓM NÀO?
Đọc và trả lời nhanh các câu hỏi (Không suy nghĩ quá lâu khi trả lời, 10 giây cho một câu hỏi )
- Câu đúng với bản thân: 1 điểm
- Câu sai với bản thân : 0 điểm
- Câu chưa có phương án chắc chắn (có phần đúng, có phần sai) : 0,5 điểm
1. Ngôn ngữ
- – Thích các trò chơi về từ ngữ, tạo tiếng lóng, từ láy, làm thơ
- – Đọc tất cả mọi thứ có thể kiếm được từ sách báo, tạp chí, và quảng cáo cũng như nhãn hiệu hàng hóa.
- – Cảm thấy dễ dàng bộc lộ suy nghĩ của bản thân thông qua nói chuyện cũng như viết lách. Cảm thấy mình là người giỏi kể chuyện hoặc viết văn giỏi.
- – Thường minh họa trong những đối thoại của mình bằng việc dẫn chứng tới những thứ bạn đã đọc hoặc đã nghe thấy
- – Bạn thích chơi ô chữ, đoán chữ, cũng như những câu đố về chữ nghĩa
- – Mọi người thường hỏi bạn về ngữ nghĩa bạn vừa dùng
- – Trong trường bạn thích nhất các môn như văn, lịch sử và các môn xã hội
- – Bạn thường chiếm ưu thế trong các cuộc tranh luận hoặc cãi vã
- – Bạn thích nói chuyện để giải quyết vấn đề, giải thích cho những giải pháp cũng như đặt nhiều câu hỏi
- – Bạn cảm thấy dễ dàng tiếp nhận thông tin từ radio cũng như từ các loại băng đĩa
- – Bạn thích làm việc với những con số và tính nhẩm rất tốt
- – Bạn có nhiều hứng thú với các tiến bộ khoa học mới nhất
- – Bạn cảm thấy dễ dàng làm các bản cân đối thu chi cá nhân và gia đình
- – Bạn thích lên kế hoạch đi du lịch cho gia đình hoặc kế hoạch công tác
- – Bạn thích thú với những thức thách của các trò chơi trí tuệ hoặc toán đố cần nhiều suy nghĩ logic
- – Bạn thường là người tìm ra các điểm vô lý trong những việc người nói hoặc làm
- – Toán và các môn tự nhiên là những môn học yêu thích của bạn trong trường
- – Bạn có thể tìm ra những ví dụ cụ thể để chứng minh cho những quan điểm của mình
- – Bạn chọn phương pháp có hệ thống và cẩn thận khi giải quyết vấn đề
- – Bạn cần phải phân loại, sắp xếp cẩn thận mọi thứ để có thể hiểu rõ mối liên hệ giữa chúng
- – Bạn thường hiểu và trân trọng các môn nghệ thuật
- – Bạn thường ghi nhận những sự kiện quan trọng bằng máy chụp hình và máy quay phim
- – Bạn thường vẽ vời khi phải ghi chép hoặc suy nghĩ
- – Bạn không gặp vấn đề trong việc xem bản đồ và định hướng
- – Bạn thích chơi các game về hình ảnh như ghép hình và mê cung
- – Bạn khá thành thạo trong việc tháo rời từng bộ phận ra và ráp lại
- – Bạn có thể tưởng tượng một vật như thế nào ở nhiều góc độ khác nhau
- – Bạn thường chia sẻ quan điểm của mình bằng sơ đồ hoặc hình ảnh
- – Bạn thích đọc những tài liệu có hình ảnh minh họa
- – Bạn có năng khiếu về vẽ, yêu thích vẽ
- – Bạn tham gia thể thao hoặc tham gia biểu diễn múa thể dục, võ hoặc những môn tương tự
- – Bạn có xu hướng tự tay thực hiện những việc thủ công lắp ráp
- – Bạn thích suy nghĩ những vấn đề khi đang chạy hoặc đi bộ
- – Bạn không ngại nhảy trước một đám đông
- – Bạn thích những trò chơi mạo hiểm tại các hội chợ/ trung tâm vui chơi giải trí
- – Bạn phải bắt tay vào làm một cái gì đó để thực sự hiểu nó
- – Môn học thích thú nhất tại trường của bạn là môn thể dục & thủ công kỹ thuật
- – Bạn sử dụng các cử chỉ tay chân và cơ thể để diễn đạt suy nghĩ của mình
- – Bạn thích chơi những trò chơi nghịch ngợm và phá bĩnh với trẻ con
- – Bạn cần phải học qua thực hành thay vì đọc hoặc xem video hướng dẫn
- – Bạn có thể chơi một nhạc cụ
- – Bạn có thể hát chính xác tông nhạc
- – Thông thường, bạn có thể nhớ được một giai điệu chỉ sau một vài lần nghe
- – Bạn thường nghe nhạc ở nhà
- – Bạn thường hay gõ nhịp theo điệu nhạc
- – Bạn có thể phân biệt được âm điệu của những nhạc cụ khác nhau
- – Nhạc phim hay những khúc nhạc của quảng cáo thường xuất hiện trong đầu bạn
- – Bạn không tưởng tượng nổi cuộc sống sẽ ra sao nếu không có âm nhạc
- – Bạn thường hay huýt sao hay nhẩm theo một giai điệu
- – Bạn thích có nhạc khi đang làm việc
- – Bạn thích làm việc với những người khác trong một nhóm
- – Bạn rất tự hào khi là người cố vấn giúp đỡ cho những người khác
- – Mọi người hay tìm đến bạn để xin lời khuyên
- – Bạn thích các môn thể thao đồng đội hơn là những môn thể thao cá nhân
- – Bạn thích trò chơi có sự tham gia của nhiều người như cờ tỷ phú, cá ngựa
- – Bạn là một người thích giao tiếp. bạn thích tham dự một bữa tiệc hơn là ở nhà xem ti vi một mình
- – Bạn không ngần ngại thể hiện sự lãnh đạo, chỉ mọi người làm thế nào để hoàn thành công việc
- – Bạn có nhiều người bạn rất thân
- – Bạn giao tiếp tốt với nhiều người và có thể hòa giải được những mối tranh chấp
- – Bạn chia sẻ những vấn đề khó khăn với mọi người hơn là cố tự giải quyết chúng
- – Bạn viết một cuốn nhật ký hay blog để ghi lại những suy nghĩ của mình
- – Bạn thường dành những thời gian yên tĩnh suy nghĩ những vấn đề quan trọng trong cuộc sống của mình
- – Bạn thường đặt mục tiêu cho mình bạn biết mình sẽ đi đâu
- – Bạn là một người suy nghĩ độc lập, bạn hiểu những suy nghĩ trong đầu mình và tự ra các quyết định cho bản thân
- – Bạn có những sở thích rất riêng mà không chia sẻ cho những người khác
- – Bạn thích tự mình đi câu cá hay léo núi, bạn thấy thoải mái khi ở một mình
- – Một kỳ nghỉ lý tưởng của bạn là một túp lều nhỏ trên đỉnh núi thay vì ở một khách sạn 5 sao với đông người
- – Bạn hiểu một cách thực tế những điểm mạnh và điểm yếu của mình
- – Bạn tham gia những khóa học phát triển bản thân hoặc đã trải qua những đợt tư vấn để hiểu rõ bản thân hơn.
- – Bạn làm việc cho chính mình hoặc rất tập trung suy ngẫm khi làm những việc của bản thân