Wednesday, March 29, 2023

Hãy giữ lấy nhành xa trục thảo đầu tiên


Nếu như anh không đến

Hôm nay trong vườn nhà

Sẽ đầy hối tiếc

Bởi vì xa trục thảo

Sẽ phí cả ngày hoa

(YAKAMÔCHI)



Từ một thị trấn xinh xắn giữa lòng Châu Âu, mà cái tên lạ lẫm của nó

tôi thường không thể nhớ, cô bạn nhỏ gọi điện về cho tôi giữa màn đêm chỉ

để chia sẻ một nỗi thất vọng: “Em vừa đọc được trên mạng, ở Alaska có một

ông Edward Martin nào đó tìm được tổng cộng 160,000 nhánh lá xa trục

thảo bốn cánh. Trời ơi! Em tìm được có một lá mà đã khoe tùm lum. Đúng là

vớ vẩn”.

Suýt nữa thì tôi bật cười nhưng rồi kịp kìm lại. Có bao nhiêu người trên

thế giới này suốt đời tìm một nhánh xa trục thảo bốn cánh mà không thể tìm

thấy? Tôi chợt hiểu vì sao thông tin đó khiến em thất vọng. Nếu người ta có

thể tìm được 160,000 nhánh cỏ bốn cánh, thì niềm vui khi tìm thấy duy nhất

một nhánh cỏ bốn lá của em trở nên … lãng xẹt. Cứ như có ai dội một ca

nước vào mặt khi ta đang chìm trong giấc mộng đẹp ban chiều.

Chỉ hai tháng trước, trong một lần dạo chơi trên ngọn đồi nhỏ sau trường,

cậu bạn của em nói họ đang bước đi trên một vạt xa trục thảo, em nhìn

xuống chân mình và bắt gặp, ngay cái nhìn đầu tiên, một nhánh xa trục thảo

bốn cánh xanh ngắt. Đám bạn học của em hét toáng lên. Có đứa đã từng

quần nát vạt cỏ ấy trong suốt hai tuần, mà không tìm thấy nhánh cỏ có bốn

cánh. Em ép nhánh cỏ vào khung kính và để trên bàn học, sung sướng ngắm

nó nhiều lần mỗi ngày. Người ta nói ai tìm được nhánh cỏ xa trục thảo bốn

cánh thì sẽ gặp được may mắn và hạnh phúc.

Một cánh là niềm tin

Hai cánh là hy vọng

Ba cánh là tình yêu

Bốn cánh là may mắn

“Chẳng lẽ ông Martin đó có được đến 160.000 lần may mắn trong đời

mình?” - Em hỏi.

Nếu em biết người ta thậm chí đã tạm đột biến gen để trồng được những

chậu xa trục thảo có tới 30% số lá là bốn cánh thì nỗi thất vọng của em chắc

còn lớn hơn nữa. Và lúc đó, hẳn em sẽ đồng ý với tác giả của cuốn sách best

seller Bí mật của sự may mắn. Ông cho rằng sự may mắn thực sự là do con

người tạo ra. Cũng như người ta đang bán đầy những mặt dây chuyền có ép

lá xa trục thảo bốn cánh “trồng được” thay vì “bắt được”.

Nhưng đối với riêng tôi, bản chất của sự may mắn mãi mãi là tình cờ và

không thể đoán trước. Bí mật của sự may mắn sẽ không bao giờ tỏ lộ. Vận

may, cũng như cái gọi là duyên số, xảy đến hoàn toàn ngẫu nhien, như tại

sao em yêu người này mà không yêu người khác. Tại sao em gặp người này

ở đó mà không phải ở nơi khác.

Tôi nghĩ rằng “vận may” khác với “thành quả”. Ta không thể đạt được sự

may mắn. Ta không thể tạo ra vận may. Điều đó cũng giống như ta không

thể sắp đặt trước một cuộc hẹn mà ở đó ta sẽ gặp tiếng sét ái tình. Nhưng mặt

khác, chúng ta có thể nỗ lực để tạo ra những thành quả. Đừng gọi thành quả

của mình là may mắn, vì như vậy là vứt bỏ ý chí và nỗ lực của bản thân.

Cũng đừng xem may mắn là thành quả, vì như thế là từ chối vẻ đẹp bí ẩn và

đầy bất ngờ của cuộc sống.

Năm ngoái, Shigeo Obara, một nông dân ở Nhật đang giữ kỷ lục thế giới

về lá xa trục thảo nhiều cánh nhất, đã tìm thấy một chiếc lá xa trục thảo 21

cánh trong vườn nhà mình. Đó không phải là sự may mắn. Năm 1951, khi

còn là một đứa trẻ, ông tìm thấy chiếc lá xa trục thảo bốn cánh đầu tiên. Sau

đó, Obara đã bỏ rất nhiều công sức tiến hành lai tạo và nghiên cứu sự đột

biến gen cũng như tác động môi trường liên quan đến số cánh, màu, kích cỡ

của lá xa trục thảo. Ông đã tìm thấy rất nhiều lá trục thảo có 5,6,7… thậm

chí 18 cánh, và giờ là 21 cánh… Hoàn toàn không phải tình cờ.

Cũng vậy, tôi tin rằng chỉ có chiếc lá bốn cánh đầu tiên mà Edward

Martin tìm thấy mới là vận may, nó khởi đầu cho một cuộc săn tìm dài hơn

nửa thế kỷ, còn 159.999 chiếc lá sau đó là thành quả của những năm tháng

bỏ công sưu tầm.

Hãy cứ tin vào sự may mắn, rằng đôi lúc nó rơi xuống cuộc đời ai đó như

một món quà. Hãy giữ lấy những chiếc lá xa trục thảo bốn cánh như một

biểu tượng của ước mơ, cũng là lời thú nhận về sự nhỏ bé của phận người

trước tạo hóa. Rằng, có những điều vượt ngoài sự chi phối của con người.

Tuy nhiên, như một câu ngạn ngữ xưa đã nói “sự may mắn chẳng tặng không

ai cái gì bao giờ, nó chỉ cho vay mà thôi”. Vì vậy, đừng tìm kiếm nó, đừng

trông chờ hay thậm chí đổ lỗi cho nó… Và hãy nhớ rằng mọi vận may chỉ là

khởi đầu.

Dù sao thì tôi cũng tin rằng, chiếc lá xa trục thảo bốn cánh đầu tiên mà

em gặp được là một vận may. Nó khởi đầu cho cái gì thì tùy thuộc ở em.

Vấn đề là em giữ lấy chiếc lá ấy như một niềm hứng khởi ngày thơ với một

niềm tin cổ tích, hay em sẽ vứt bỏ nó như một chiếc lá tầm thường chứa

đựng huyền thoại vớ vẩn.

Em biết đó, người ta có thể đạt được những thành quả vĩ đại chỉ với khởi

đầu là một niềm hứng khởi ngây thơ. Tôi mong rằng em sẽ luôn giữ lấy

trong tim mình nhành xa trục thảo đầu tiên ấy, bởi như Walt Whitman đã

viết “một lá cỏ cũng không nhỏ nhoi hơn hành trình của những vì sao”…

(Phạm Lữ Ân_Nếu biết trăm năm là hữu hạn)