Đoc coi hàng xóm làm gì trong suy thoái kinh tế
Người trẻ Trung Quốc tiết kiệm bằng cách không xem phim, làm bữa tối giá 10 tệ, hạn chế uống cà phê... trong bối cảnh nền kinh tế suy thoái.
Ảnh: Reuters
Trước đại dịch, Doris Fu đã tưởng tượng ra một tương lai khác cho bản thân và gia đình: Xe mới, căn hộ lớn hơn, bữa ăn ngon vào cuối tuần và kỳ nghỉ lễ trên các hòn đảo nhiệt đới. Tuy nhiên, thực tế lại rất khác. Nhà tư vấn tiếp thị 39 tuổi ở Thượng Hải là một trong số nhiều người Trung Quốc ở độ tuổi 20-30 buộc phải cắt giảm chi tiêu hết mức có thể khi nước này vẫn tiếp tục chiến dịch giãn cách xã hội, tỷ lệ thất nghiệp tăng, thị trường bất động sản chững lại.
"Tôi không còn làm móng tay, không làm tóc nữa và chỉ mua mỹ phẩm nội địa", Fu nói.
Cách tiết kiệm kiểu mới này đang được lan truyền bởi những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội, trở thành mối đe dọa lớn đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Chi tiêu của người tiêu dùng chiếm hơn một nửa GDP của Trung Quốc.
"Chúng tôi đã lập biểu đồ hành vi của người tiêu dùng trong 16 năm qua và nhận ra giai đoạn này là lúc người tiêu dùng trẻ tuổi lo lắng nhất", Benjamin Cavender, Giám đốc điều hành của Tập đoàn Nghiên cứu Thị trường Trung Quốc (CMR), cho biết.
Chính sách "Không Covid" của Trung Quốc - bao gồm giãn cách nghiêm ngặt, hạn chế đi lại và thử nghiệm hàng loạt đã gây thiệt hại nặng nề cho nền kinh tế nước này. Theo số liệu của chính phủ Trung Quốc, tỷ lệ thất nghiệp ở nhóm người 16-24 tuổi gần 19% và đạt mức kỷ lục 20% vào tháng Bảy. Theo hai cuộc khảo sát trong lĩnh vực bán lẻ và thương mại điện tử, nhiều người trẻ đã bị cắt giảm lương. Mức lương trung bình ở 38 thành phố lớn của Trung Quốc giảm 1% trong ba tháng đầu năm nay, theo dữ liệu của công ty tuyển dụng trực tuyến Zhilian Zhaopin.
Do đó, một số người trẻ thích tiết kiệm hơn là phung phí.
"Tôi thường đi xem hai bộ phim mỗi tháng, nhưng đã không bước vào rạp kể từ khi đại dịch bùng phát", Fu cho biết.
Doanh số bán lẻ trong tháng 7 ở Trung Quốc chỉ tăng 2,7% so với cùng kỳ năm ngoái, phục hồi 5,4% vào tháng Tám nhưng vẫn thấp hơn so với mức chung là 7% trong năm 2019, trước đại dịch.
Theo khảo sát hàng quý gần đây, ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC), gần 60% người dân có xu hướng tiết kiệm nhiều hơn thay vì tiêu dùng hoặc đầu tư. Ba năm trước, con số này là 45%.
Các hộ gia đình Trung Quốc nói chung đã gửi thêm 10,8 nghìn tỷ nhân dân tệ (1,54 nghìn tỷ USD) vào khoản tiết kiệm ngân hàng trong 8 tháng đầu năm, tăng từ 6,4 nghìn tỷ nhân dân tệ trong cùng kỳ năm ngoái.
Đó là vấn đề lớn đối với các nhà hoạch định chính sách kinh tế của Trung Quốc, những người từ lâu đã dựa vào việc tăng tiêu dùng để thúc đẩy tăng trưởng.
Trung Quốc là nền kinh tế hàng đầu duy nhất cắt giảm lãi suất trong năm nay, với nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng. Các ngân hàng lớn đều cắt giảm lãi suất tiền gửi cá nhân vào ngày 15/9, một động thái nhằm giảm tiết kiệm và thúc đẩy tiêu dùng.
Chính sách 'Không Covid' của Trung Quốc làm tăng thêm khó khăn cho lớp lao động trẻ nước này khi họ đi tìm việc. Ảnh: AFP
Sau nhiều năm chủ nghĩa tiêu dùng được thúc đẩy bởi lương tăng, mua sắm tín dụng dễ dàng và mua sắm trực tuyến thuận tiện, xu hướng tiết kiệm đang khiến giới trẻ Trung Quốc trở nên giống với những bậc cha mẹ cẩn trọng của họ, thế hệ lớn lên trong giai đoạn khó khăn và hình thành lối sống tiết kiệm trước khi nền kinh tế phát triển.
"Giữa thị trường việc làm khó khăn và áp lực kinh tế, cảm giác bất an, không chắc chắn của những người trẻ tuổi là điều họ chưa bao giờ trải qua", Zhiwu Chen, giáo sư tài chính tại Trường Kinh doanh Đại học Hong Kong cho biết.
Nhưng khác với thế hệ trước, một số người trẻ đang thể hiện tính tiết kiệm trên mạng xã hội.
Một phụ nữ ở độ tuổi 20 tại thành phố Hàng Châu đã thu hút hàng trăm nghìn người theo dõi khi đăng hơn 100 video về cách làm bữa tối chỉ với 10 nhân dân tệ (tương đương1,4 USD) trên ứng dụng phong cách sống Xiaohongshu và trang web phát trực tuyến Bilibili. Trong video dài một phút với gần 400.000 lượt xem, người phụ nữ chế biến món ăn làm từ phi lê cá ba sa giá 4 nhân dân tệ, 5 nhân dân tệ tôm đông lạnh và 2 nhân dân tệ mua rau.
Các cuộc thảo luận trên mạng xã hội cũng chia sẻ các mẹo tiết kiệm tiền, chẳng hạn thử thách sống với 1.600 nhân dân tệ (228 USD) một tháng ở Thượng Hải, một trong những thành phố có mức sống đắt đỏ nhất Trung Quốc.
Yang Jun, người cho biết cô ngập sâu trong nợ thẻ tín dụng trước đại dịch, đã thành lập một nhóm có tên là Low Consumption Research Institute (tạm dịch: Nghiên cứu chi tiêu ở mức thấp) trên nền tảng Douban vào năm 2019. Nhóm hiện có hơn 150.000 thành viên. Yang cho biết cô đang cắt giảm nhiều khoản chi tiêu như uống cà phê mỗi ngày và bán một số đồ đạc trên các trang mua bán đồ cũ để kiếm tiền.
"Covid-19 khiến mọi người bi quan. Bạn không thể sống giống trước đây, tiêu hết số tiền kiếm được và hy vọng lấy lại vào tháng sau", cô gái 28 tuổi nói. Yang cho biết nhờ sống tiết kiệm hết mức, bây giờ cô đã trả được hết nợ.
Trong khi đó, Fu, chuyên viên tiếp thị ở đầu bài viết cho biết đã chuyển phấn trang điểm từ nhãn nước ngoài sang dùng các loại mỹ phẩm của thương hiệu trong nước với mức giá rẻ hơn khoảng 60% so với hàng xách tay. Fu cũng hoãn kế hoạch bán hai căn hộ nhỏ để mua một ngôi nhà lớn hơn gần trường học của con trai và từ bỏ việc nâng cấp chiếc xe hơi gia đình đang sử dụng.
"Vì sao tôi không dám đổi nhà và xe, dù hoàn toàn đủ tiền để làm điều đó? Vì mọi thứ giờ đây đều không chắc chắn", Fu nói.
Hằng Trần (Theo Reuters)