Các chuyên gia y tế đều khuyến cáo mọi người nên hạn chế ăn đồ chiên rán vì chúng không tốt cho sức khỏe, thậm chí tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư. Tuy nhiên, các món ăn chiên rán là đồ ăn khoái khẩu của những người trẻ. Nhiều bạn trẻ cho rằng, thực phẩm nào cũng tiềm ẩn những yếu tố gây hại cho sức khỏe, nếu kiêng hết tất cả thì khó có thể yên tâm ăn bất kỳ đồ gì.
Vậy trong thực phẩm chiên rán tiềm ẩn nguy cơ gì cho sức khỏe? Trung tâm Ung thư Quốc tế thuộc Tổ chức WHO phân loại các chất gây ung thư thành bốn cấp, đó là cấp 1, 2, 3 và 4. Trong số đó, loại 1 là chất rõ ràng là chất gây ung thư cho con người, và có mối quan hệ giữa việc tiếp xúc lâu dài với chất gây ung thư loại 1 và sự xuất hiện của bệnh ung thư.
Và benzopyrene có nhiều trong thực phẩm chiên rán là một trong những chất gây ung thư cấp 1. Benzopyren là một loại hợp chất hiđrocacbon thơm đa vòng được tạo thành bằng cách ngưng tụ pyren và benzen, chủ yếu được tạo ra sau khi các chất chứa cacbon bị phân hủy ở nhiệt độ cao hoặc bị đốt cháy hoàn toàn.
Sau khi tiếp xúc với cơ thể, benzopyrene có thể gây tổn thương hệ thần kinh, và cũng dẫn đến những thay đổi trong chu kỳ tế bào bình thường , từ đó gây ra tổn thương DNA và làm tăng nguy cơ ung thư. Sau khi thực phẩm có chứa benzopyrene vào cơ thể, benzopyrene sẽ được hấp thụ bởi đường ruột, sau đó đi đến tất cả các bộ phận của cơ thể thông qua tuần hoàn máu, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh và ung thư cho cơ thể con người.
Các thực phẩm chứa benzopyrene
Các thực phẩm ẩn chứa nhiểu benzopyrene rất phổ biến trong cuộc sống, lại thường là những món ăn khoái khẩu của nhiều người.
1.Đồ chiên
Trong quá trình chiên rán, thực phẩm sẽ trải qua quá trình oxy hóa, phân hủy và các phản ứng khác. Quán trình này rất dễ tạo thành benzopyrene. Nếu dầu ăn được đun nóng trên 270 độ C , khói sẽ mang theo một lượng lớn các chất gây ung thư như benzopyrene.
2. Đồ nướng
Nguồn chính của benzopyrene là khói tạo ra khi nướng thực phẩm, khói sẽ bám vào thực phẩm và khiến thực phẩm bị nhiễm khuẩn. Đặc biệt khi hun khói thực phẩm giàu đạm và nhiều chất béo, thực phẩm dễ xảy ra phản ứng hóa học, tạo ra benzopyrene.
Nhưng không phải cứ thực phẩm chưa benzopyrene là có thể gây ưng thư. Tiêu chuẩn Giới hạn ô nhiễm thực phẩm tiêu chuẩn an toàn thực quy định rõ ràng về hàm lượng benzopyrene trong thực phẩm, và giới hạn trên của thực phẩm hun khói và sản phẩm thủy sản hun khói là 5,0μg / kg.
Một chương trình truyền hình đã từng thử nghiệm các loại thực phẩm chiên rán thông thường và thống kê được hàm lượng benzopyrene trong que bột chiên xù là 0,645μg / kg, đùi gà rán là 0,995μg / kg và khoai tây chiên là 0,922μg / kg… Vì thế bạn có thể ăn các món chiên rán khoái khẩu trong một giới hạn an toàn để bảo vệ sức khỏe.
Theo số liệu từ BS Trần Bá Tòng, khoa Ngoại, Bệnh viện Da Liễu TPHCM, trung bình mỗi năm bệnh viện tiếp nhận khoảng gần 3.000 lượt bệnh nhân đến khám và điều trị ung thư da. Đáng lưu ý trong số bệnh nhân trên có hơn 90% thuộc nhóm người cao tuổi (từ đủ 60 tuổi trở lên). BS Tòng nói: “Ung thư da là ung thư thường gặp nhất ở người lớn tuổi, với số lượng bằng tất cả các ung thư khác ở độ tuổi này gộp lại. Nguyên nhân chính gây ung thư da là tiếp xúc với tia cực tím (tia UV) trong ánh nắng mặt trời”.
Phân tích chuyên môn của BS Bá Tòng cho thấy, có 3 loại ung thư da thường gặp nhất ở người lớn tuổi là ung thư tế bào đáy, ung thư tế bào gai và ung thư tế bào hắc tố (melanoma). Trong đó, 90% ung thư tế bào đáy và ung thư tế bào gai gặp ở vùng da đầu mặt, cổ, là vùng tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời. Đây là 2 loại ung thư da thường gặp nhất nhưng có diễn tiến tương đối lành tính, ít tiến triển tới di căn hoặc gây tử vong.
Loại thứ 3 của ung thư da là dạng ung thư tế bào hắc tố. Đây là loại ít gặp nhất nhưng ung thư tế bào hắc tố lại có tiên lượng xấu nhất và có nguy cơ di căn, gây tử vong. Không giống như ở người da trắng, khi đa phần melanoma gặp ở vùng da phơi bày ánh sáng do ảnh hưởng của tia UV, melanoma ở người châu Á thường gặp ở vị trí đầu chi, đặc biệt là vùng da lòng bàn chân.
“Do bệnh diễn tiến mạn tính, không gây đau đớn, có màu đen giống nốt ruồi, lại gặp ở vùng da khó tự quan sát nên bệnh nhân thường đến khám trễ khi bệnh đã diễn tiến qua nhiều năm, tiến triển đến loét và có khả năng di căn. Do đó việc chẩn đoán và giáo dục nâng cao kiến thức của người dân về việc tự phát hiện nghi ngờ ung thư da là một việc rất quan trọng trong việc quản lý và điều trị ung thư da” - BS Bá Tòng nói.
Trên thực tế phần lớn các trường hợp ung thư da đến khám tại Bệnh viện Da Liễu đều ở giai đoạn muộn, khiến vùng da bị ung thư phát triển rộng, gây khó khăn cho việc điều trị. Các bác sĩ cho rằng, việc phát hiện và chẩn đoán ung thư muộn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó phần lớn ung thư da diễn tiến chậm và không kèm triệu chứng đau nhức nên bệnh nhân không phát hiện ra hoặc do bệnh nhân chủ quan, nghĩ đây là những u lành tính thường gặp ở người già như dày sừng tiết bã, đốm nâu, nốt ruồi, đồi mồi nên không đi thăm khám.
Tiền phong